Codec yazılımda, donanımda veya her ikisinin bir karışımında geliştirilmiş, bir dosyayı veri akışı veya sinyal akışı ile dönüştürebilen bir özelliği açıklar.
Codec (Kodek) Nedir, Formatları Nelerdir?
Kodek’ler, akışı veya sinyali kodlamayı ve bu işlemler için daha uygun bir formatta oynatma veya manipülasyon için aynı şekilde kodlamayı ve kod çözmeyi sağlar.
Codec’ler, video konferansı gibi durumlarda ve medyanın yayınlanmasında kullanılır. Çoğu bileşen, hedef dosyanın mümkün olan en küçük boyutuna ulaşmak için bilgi kayıplarına neden olabilir.
Kayıpsız kodekler de vardır fakat pratik uygulamada, kalitede bir artış ve veri boyutunda bir artış sağlamayabilir.
Verilerin gelecekte başka işlemlerden geçecek olması, tekrarlanan kayıplı kodlama, uzun vadede kaliteye çok fazla zarar verebilir.
Birçok multimedya dosyası hem ses hem de video verilerini içerir ve çoğu zaman her iki dosyanın senkronizasyonuna izin veren bazı referanslar bulunur.
Bu üç veri akışının her biri farklı programlar, süreçler veya donanımlarla yönetilebilir. Ancak bu akışların depolamak veya iletmek için yararlı olabilmesi için birlikte kapsüllenmesi gerekir.
Bu kapsülleme işlemi, .mpg, .mp4, gibi bir video dosyası formatıyla gerçekleştirilir. Bu biçimlerden bazıları, küçük bir kodek setini içerse de, diğerleri daha genel amaçlar için kullanılır.
En bilinen codec türleri, ses codec bileşenleri ve video codec bileşenleridir.
Codec (Kodek) Formatları/Türleri
Kodek türlerinin kendi aralarında avantajlar ve dezavantajlar sunan birçok farklı bileşeni vardır. Kodek’ler ses, video, görüntü ve veri olmak üzere dörte ayrılır.
1. Ses
- AAC (Advanced Audio Coding)
- ALAC (Apple Lossless Audio-Codec)
- AMR (Adaptive Multi-Rate)
- FLAC (Free Lossless Audio-Codec)
- G.711
- G.722
- MP3 (Moving Picture Experts Group Layer-3 Audio)
- Opus
- Vorbis
- AIFF (Audio Interchange File Format)
- DSD (Direct Stream Digital)
- WMA (Windows Media Audio)
- WAV (Waveform Audio Format)
2. Video
- MPEG-1
- MPEG-2
- MPEG-3
- MPEG-4
- H.264
- HEVC/H.265
- AVI (Audio Video Interleave)
- DivX
- MOV (Quicktime)
- FLV (Flash)
- WMV (Windows Media)
3. Görüntü
4. Veri
- PKZIP
- PNG
Ses Codec’leri
Bir ses codec bileşeni, işitsel verilerin kodlanmasına ve kodunun çözülmesine izin veren bir dizi algoritma içeren bir bileşendir. Bu, ses dosyasının kapladığı bit sayısının azaltılması anlamına gelir.
Bu kodekler iyi bir kalite elde etmek ve daha uygun bir formatta yeniden üretmek veya işlemek için sinyalleri veya ses dosyalarını bir veri akışı ile sıkıştırmak için kullanılır.
Yazılım veya donanım kullanılarak sıkıştırma işlemi uygulanır. Şu anda çok çeşitli ses kodekleri bulunmaktadır.
Ses kodekleri daha karmaşık olmalarına ve ek özellikler sahip olmalarına rağmen, bit hızını kodlama veya azaltma yöntemine bağlı olarak algısal kodlayıcılar, işitme eşiği, zamansal ve frekans maskeleme olarak dört gruba ayrılırlar.
Video Codec’leri
Video codec bileşeni, dijital videoyu sıkıştırmanızı ve açmanızı sağlayan bir tür codec bileşenidir. Normalde kullanılan sıkıştırma algoritmaları bilgi kaybına yol açabilir.
Codec bileşenlerinin en büyük sorunu sabit disk, CD veya DVD gibi tipik bir depolama ortamında fazla yer kaplamasıdır.
Bu sıkıştırma algoritmalarını gerçek zamanlı olarak oluşturmak ve kullanmak bu yüzden tercih edilmiştir. Bu algoritmaların amacı önemli ölçüde daha az video boyutu elde etmektir.
Bu durumda, bilgi bir dosyaya kaydedildiğinde sıkıştırılır ve görüntüleme sırasında gerçek zamanlı olarak açılır.
Video kalitesinde, veri miktarı, kodlama ve kod çözme algoritmalarının karmaşıklığı, veri kaybı ve hatalara karşı sağlamlık, düzenleme kolaylığı, çerçevelere doğrudan erişme yeteneği ve diğer faktörler arasında zor bir denge vardır.