Network (Ağ) Nedir, Ne İşe Yarar? | Bilgisayar Ağı Bileşenleri

Bir ağ (network), sistemleri birbirine bağlar. Paylaşılan kaynakları kullanarak iletişim kurmalarını sağlar. Bu, bilgisayarların birbirine bağlı bir dünyada hem fiziksel hem de mantıksal olarak birbirleriyle etkileşime girebileceği anlamına gelir.

Bilgisayar Ağı Nedir?

Bilgisayar ağları farklı fiziksel veya bağlantı yapılarına sahiptir. Ayrıca veri akışında da farklılık gösterirler. Bazı ağlar, birçok bilgisayarın bağlantıyı iyileştirmek için kaynakları paylaşmasına izin verir.

Birbirine bağlı bilgisayarlardan oluşan grup bir ağ oluşturur. İnsanlar bilgi paylaşmak için network kullanıyor. Bu, bilgileri hızlı ve verimli olarak paylaşmalarını kolaylaştırır.

Bilgisayar Ağlarının Tarihi

Bilgisayar ağı, iletişim ihtiyaçlarını karşılamak için gelişmiştir. Yani örümcek yapısı gibi, bireyleri ya da işletmeleri birbirine bağlar.

1980’lerde Datapoint Corporation, ağ iletişimi için ARCNET protokolünü geliştirdi. İlk veri iletişimi, Datapoint Corp. tarafından ARCNET protokolünü kullandı. 1980’lerde, bunu ağ oluşturma amaçları için oluşturdular.

Bilgisayar ağı yapısında kullanılan koaksiyel kablolar, 2,5 Mbps veri aktarımı, yüksek hız olarak kabul edilir. O zamanlar kullanıcılar, yavaş veri iletimi nedeniyle paralel veya seri bağlantı noktaları aracılığıyla bilgi paylaşıyordu.

İlk bilgisayar ağı, 35 yıl önce Soğuk Savaş sırasında ortaya çıktı. ABD’deki UCLA’da bilim adamları, bir makineden diğerine veri akışı sağlamak için iki bilgisayarı birbirine bağlamak için kablo kullandılar. Günümüzde bilgisayar ağları yaygın ve gelişmiştir.

Gelişme, şimdi İnternet olarak bildiğimiz şeyin öncüsü olan ARPANET‘i başlattı.

Soğuk Savaş’ta Arpanet, ABD askeri bilgilerini merkezileştirdi. Daha sonra internet, Arpanet teknolojisinden evrildi. Hedef: Ulusal bir saldırıda askeri bilgilerin erişilebilir olmasını sağlamaktı. Böylece, veriler savunma için kolayca elde edilebilir.

Arpanet kullanımı genişleyerek ABD kurumları uzak nodes (düğümler) oluşturdu. Ayrıca Stanford Araştırma Enstitüsü & Utah Üniversitesi de katıldı. İlk iletişim sistemi standart olarak TCP/IP protokolünü kullanıyordu. Daha sonra protokol ağ normu haline geldi.

TCP/IP’yi bilgi paylaşımını kolaylaştıran İnternet ağ türü olarak tanıyoruz. Böylece bilgi, yapılar arasında sorunsuzca akabilir. 1983’te Paul Mockapetris & Jon Postel, DNS’yi geliştirdi. O zamandan beri, DNS, İnternet için vazgeçilmez hale geldi.

1990’lardaki Ağ Gelişmeleri

İyileştirmeler, 1990’larda hızlı bilgisayar ağı büyümesinin önünü açtı. Bunun sonucu olarak, Tim Berners-Lee World Wide Web‘i icat etti. Tim Berners WWW’yi icat etti ama patentini almadı. Sonuç olarak, İnternet geliştirme daha az engelle karşılaştı.

Başarılar, İngiliz kraliyet ailesinden şövalyeliğe yol açtı. Ayrıca Time dergisi onu 20. yüzyılın en önemli 20 düşünüründen biri olarak kabul etti.

1940’ların bilgisayarları çok büyüktü ancak arızalanmaya eğilimliydi. 1947’de yarı iletken transistör icadı, daha küçük ya da daha sağlam bilgisayarlara neden oldu.

1950’ler: büyük şirketler, delikli kart programları olan ana bilgisayarları kullandı. Bundan sonra, 1950’lerde büyük şirketler için düzenli araç haline geldiler.

Araştırmacılar milyonlarca transistörü birleştiren entegre devre geliştirdiler. Böylece, on yılın sonuna doğru kompakt yarı iletken haline geldi.

1960’lı yıllarda entegre devrelerin yaygın kullanımı başlamıştır. 1960’ların sonunda & 1970’lerde, mucitler mini bilgisayarlar olarak bilinen daha küçük bilgisayarları piyasaya sürdüler. Ancak bu mini bilgisayarların modern standartlara göre hâlâ daha hızlı olması gerekiyordu.

1977’de Apple kişisel bilgisayarı tanıttı. Bunun sonucunda, 1981’de IBM, versiyonuyla aynı şeyi yaptı.

Küçültülmüş Devrelerden Sonra Gelişmeler

Daha küçük devreler yaygın kişisel bilgisayar kullanımının yolunu açtı. Ayrıca, kompakt sistemler evler veya işyerleri için iyi araçlar haline geldi. 1980’lerde PC kullanıcıları, modemleri kullanarak dosyaları birbirine bağlayarak paylaştı. Bunun yanısıra, çevrimiçi iletişim & işbirliğinin büyümesini kolaylaştırdı.

1980’lerde insanlar noktadan noktaya veya çevirmeli sistemler aracılığıyla çevrimiçi olarak bağlandı. Dahası, bilgisayarları başkalarıyla iletişim kurmanın birincil yolu haline getirdi. Bülten panoları, kullanıcıların bağlantı kurmasına, mesaj göndermesine ve dosya paylaşmasına izin verdi. Ayrıca, iletişim hedefleri için dosya yükleyebilir & indirebilirler.

Dezavantaj: bunu bilen insanlar arasında doğrudan iletişim gerektiriyordu. Sonuçta, yalnızca ilan panosuna aşina olanlar onu kullanabilir. Ayrıca, bülten panosu bilgisayarına yapılan her bağlantı modem gerektiriyordu.

Beş eşzamanlı bağlantı, ayrı hatlarda beş modem gerektirir. Ancak kullanıcılar arttıkça sistemin artan talebi karşılamak için yardıma ihtiyacı oldu.

1960’lardan 1990’lara kadar DoD (Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı) güvenilir WAN teknolojisi oluşturdu. Böylece askeri ve bilimsel amaçlara etkin olarak hizmet etti.

Bu teknoloji, bülten panolarından farklı şekilde çalıştı ve daha fazla bilgisayar iletişimine izin verdi. Bunun sonucunda, birkaç bilgisayar bu teknolojiyi kullanarak iletişim kurabilir.

Bilgisayar ağı, yalnızca cihazlardan ibaret değil, aynı zamanda bunlar arasında etkin veri aktarımı sağlar. Böylece aynı bağlantı üzerinden birçok bilgisayara erişim mümkün hale geldi. Bu gelişmenin sonucu itibariyle, DoD WAN teknolojisi günümüz İnternet’ine evrildi.

Ağ Oluşturmada Veri İletim Ortamı Nedir?

Ortam, bilgisayar ağı hızını, mesafeyi & topolojiyi belirler. Böylece bilginin ne kadar hızlı hareket ettiğini ayrıca ağdaki cihazlar arasındaki etkili mesafeyi etkiler.

Bakır veya koaksiyel kablolar: Kısa mesafelerde 100 Mbps. Aksine, uzun mesafelerde birkaç bin bps. Optik fiberler: uzun mesafelerde yüksek hızlar mümkündür. Ayrıca, uzun mesafelerde çok yüksek hızlarda veri iletimi sağlarlar.

Kablosuz bağlantılar 100 metreye kadar veri gönderir. Neticede, paketleri aralıklar içinde değişen mesafelere kablosuz olarak göndermek mümkündür.

Bilgisayar Ağ Yapıları Nasıl Düzenlenir?

Bir bilgisayar ortamı üç bileşenden oluşur:

1. Uygulama Yazılımı

Uygulama yazılımı: İnternetteki kullanıcılarla iletişim kurar. Böylece bilgi & kaynak paylaşımına olanak sağlar.

2. Ağ Yazılımı

Bilgisayarların birbirleriyle iletişim kurabilmeleri için gerekli olan protokolleri içerir. Bu protokoller, paket adı verilen veri bloklarını gönderip alarak çalışır.

3. Donanım Yazılımı

Donanım bileşenleri, bilgisayarları merkezi bir ortamda birleştirir. Sonuçta, network bağlantılı sistem oluştururlar.

Adaptör donanımı: sinyalleri taşır, cihazları bağlar, paketleri alır & iletir. Ayrıca, cihazları bağlayan donanıma erişim sağlar.

Network, PC’ler ve cihazlar arasında iletişime izin verir. Yani, kullanıcılar bilgileri elektronik olarak kolaylıkla aktarabilirler.

Bu yapılarda bazı bilgisayarlar iş istasyonlarıdır. Yani, sunuculara bağlı kablo veya telefon hattı aracılığıyla iletişim kurarlar.

Sunucular, izleme ve kontrole izin veren, yönetim işlevlerine sahip bilgisayarlardır. Ayrıca, etki alanına & paylaşılan kaynaklara erişim sağlarlar.

Bilgisayar Ağlarının Türleri Nelerdir?

1. Shared (Paylaşılan) Ağ

Paylaşılan sistemler, bilgi ihtiyaçlarını paylaşan birçok kullanıcıyı içerir. Bu nedenle, dahil olan herkes için merkezi transferler sağlarlar.

2. Non-Public (Herkese Açık Değil) Ağ

Halka açık olmayan yapılar yalnızca iki veya daha fazla noktayı birbirine bağlar. Ancak daha fazla güvenlik, hız veya diğer özelliklere ihtiyaçları var. Kullanıcılar sistemi noktadan noktaya ve çok noktalı ortamlar için kullanır.

3. Private (Özel) Ağ

Bilgisayar ağı ortamını özel kişiler, şirketler veya kuruluşlar yönetir. Neticede, yöneticilere belirli hizmetlere erişim izni vermek için kullanırlar.

4. Public (Halka Açık) Ağ

Devlet kurumları, sözleşmelere dayalı açık yapıya sahiptir. Ayrıca, kullanıcı isteklerine ve ilgili sözleşmelere odaklanır.

5. Yerel Alan Ağları (LAN)

LAN, bilgisayarları tek bir binada yüksek hızlı hatlara bağlar. Ek olarak, ekipmanlarını sınırlı alanda ilişkilendirir. Önde gelen LAN teknolojileri Ethernet, Token Ring, ARCNET ve FDDI’dir. LAN’lar genellikle bu teknolojileri kullanır.

Tipik bir LAN, kullanıcıların uygulamaları yüklediği bir sunucuya sahiptir. Böylece bu uygulamaları iş istasyonlarında çalıştırabilirler. Kullanıcılar, sunucu üzerinde çalışan uygulamalar aracılığıyla hizmetlere erişir. Böylece yazdırma işlerini ve diğer özellikleri kullanabilirler.

6. Metropolitan Alan Ağları (MAN)

Bir MAN, bilgisayarları birçok binanın bulunduğu alana ekler. Ek olarak, ekipmanı birbiriniyle ilişkilendirmede aynı kuruluşa ait cihazları kullanır.

MAN, daha kapsamlı ağlar oluşturmak için genellikle LAN’ları birleştirir. Bu nedenle, birbirine bağlanan yerel alan ağlarında (LAN’lar) yaygın kullanım alanı bulmaktadır.

7. Geniş Alan Ağları (WAN)

WAN, farklı kıtalara coğrafi olarak dağılmış bilgisayarların ara bağlantı sistemidir. Bunlar genellikle halka açık veri aktarım ortamlarından oluşur.

Ağ Topolojisi Türleri

Ağlar, kabloların bilgisayarları nasıl bağlayacağına karar verir. Ayrıca network topolojileri, PC’leri birbirine bağlayan kabloların düzenini belirler.

Topolojiler, güvenilirliği artırmak için ucuz, verimli bağlantılar sağlar. Aynı şekilde, bilgi bekleme sürelerini azaltırlar ve daha iyi ağ yönetimi sunarlar. Ayrıca, bilgisayar sayısını verimli şekilde artırırlar.

Bilgisayar ağı topolojileri şunlardır:

1. Bus Topology (Veriyolu Topolojisi)

Veri yolu ağ türü: tek bir iletişim kanalındaki bilgisayarlardır. Bu nedenle, tüm cihazlar tek bir kabloyla bağlanır.

2. Ring Topology (Halka Topolojisi)

Halka ağ türü: dairesel bir sıradaki bilgisayarlardır. Ayrıca, her bilgisayar sonrakine bağlanarak daireyi sonlandırır. PC’ler tüm iletişim için doğrudan sunucuya bağlanır. Yani, bu iletişim işlemi sunucu aracılığıyla gerçekleşir.

3. Star Topology (Yıldız Topolojisi)

Yıldız ağ türü: düğümler ağaç benzeri yapı oluşturur. Dolayısıyla format bir dizi bağlı yıldız ağına benzer.

4. Tree Topology (Ağaç Topolojisi)

Ağaç ağ türünde bireysel bağlantılar, bilgisayarları bir ağaç topolojisinde birbirine ekler. Bu bağlantı türü ihtiyaç duyulduğunda paralel iletişime de olanak sağlar.

5. Mesh Topology (Ağ Topolojisi)

Yerel ağlar, hiyerarşik topoloji için hub‘lar veya anahtarlar kullanır. Üstelik bu yapı çoğu ağda karmaşık bir ortam oluşturmaktadır.

Temel Ağ Protokolü: TCP/IP

Protokoller, cihazlar arasında veri gönderme ve alma standartlarıdır. Ayrıca, PC’ler arasındaki bilgi yöntemini belirlerler.

PC’nin ağları birbirine bağlama yeteneği birçok protokolün geliştirilmesine yol açmıştır. Artı, aynı PC birçok network ile bağlantı kurabilir.

Sistemdeki bağdaştırıcılar birçok protokol kullanabilir. Ayrıca, yapılandırılan her protokol, mevcut fiziksel veya mantıksal bağdaştırıcılar tarafından kullanılabilir.

Arızalı cihazlar ve protokoller, ağ kaynaklarına yetkisiz erişime yetki sağlar. Yani, doğru şekilde çalışmaları gerekiyorsa, güvenlik riskleri oluştururlar.

1960’ların sonlarında: TCP/IP protokolü, farklı işletim sistemlerine sahip bilgisayarları birleştirir. Bununla birlikte, çeşitli işletim sistemleri arasında kesintisiz iletişim sağlar.

Bilgisayar Ağı Ortamında Çalışan Bazı Hizmetlerin Türleri

Etkili PC ortamındaki ağ, şu temel hizmetleri gerektirir. Ayrıca, aşağıdaki hizmetleri sağlamalıdır.

1. Erişim Hizmeti

Erişim hizmetleri, kullanıcıların uzak konumlardan bağlanmasını sağlar. Böylece, kullanılabilir kaynaklara karar vermek için kimlik doğrulamaya izin verirler.

2. Dosya Hizmeti

Dosya hizmeti, kullanıcı verilerinin indirilmesini, silinmesini veya yapılandırılmasını sağlar. Ayrıca, web’e bağlı PC’lerde çalışır.

Hizmet, uygulamaları ve verileri sunucuda depolar. Böylece bilgisayar depolama ihtiyaçlarını etkili şekilde azaltır.

3. Baskı Hizmeti

Yazdırma hizmeti, yazıcıları birçok kullanıcı arasında paylaşır. Ayrıca firma maliyetlerinin düşürülmesinde hayati bir rol oynar.

4. E-Posta Hizmeti

E-posta hizmeti, bilgisayar ağı içinde kullanılan en yaygın uygulamadır. Bu hizmet, çevrimiçi iletişimde kolaylık sağlamakta ve bilgi aktarımında maliyetleri düşürmektedir.

5. Bilgi Servisi

Bilgi hizmeti, içeriğe dayalı olarak dosyalara erişim sağlar. Ayrıca, uygulamaların işlemesi için bilgi içerir.

Bir Ağ Oluşturmanın Faydaları

Ağ oluşturma, verileri bir kuruluş içinde sağlam şekilde merkezileştirir ve dağıtır. Sonucunda, talep eden kullanıcılara bilgi sağlar.

Özetle, ağ yani network başkalarıyla etkileşim kurmayı, görüntülü görüşme yapmayı ve mümkün kılıyor. Çevrimiçi satın almayı, parayı ve gerçek zamanlı veri aktarımını kontrol etmenizi sağlar.

Sonuç

Özetleyecek olursam, network yani ağ, çoklu cihazların oluşturduğu ortamdaki veri iletişimini sağlar. Bu şekilde, PC’ler arasında iletişim kurarak bilgi paylaşabiliriz. 1980’li yıllardan 1990’lara kadar hızlı büyüme sağladıklarından dolayı hayatımız daha da kolaylaştı.

Ayrıca kişisel bilgisayarların oldukça fazla ilerlemesiyle bugünün ağ yapıları ortaya çıktıklarını görüyoruz. Bu sebeple, hem bilgi transferi hem de işbirliği yapabiliyoruz.

Kısacası, tarihinden günümüze bakarsak muazzam bir şekilde geleceğimizi de etkinlediğini söyleyebilirim. Bugun, birçok ağ türü ortaya çıktı ve artık tüm cihazlarımızla kolayca iletişim kurabiliyoruz!